مطالعه ژنتیکی پارامترهای تحمل به خشکی در ارقام گندم نان از طریق تجزیه و تحلیل دای آلل

در بررسی مطالعه ژنتیک صفات وابسته به تحمل به خشکی از تلاقی دای آلل یکطرفه، 9 رقم گندم نان شامل مهدوی، اکسکلیبر، قدس، آذر، شیراز، روشن، کویر، کل حیدری و شاه پسند استفاده شد. نتاج دای آلل همراه با والدین در مزرعه پژوهشی دانشگاه باهنر کرمان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنوع ژنتیکی زیادی بین ژنوتیپ ها برای تمام صفات اندازه گیری شده به جز میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید وجود دارد. قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای تمامی صفات به جز میزان کلروفیل و کاروتنوئید، معنی دار گردید همچنین قابلیت ترکیب پذیری خصوصی نیز برای تمامی صفات به جز زاویه ساقه، کلروفیل و کاروتنوئید معنی دار شد.در تمامی صفات اندازه گیری شده میزان وراثت پذیری عمومی بیشتر از وراثت پذیری خصوصی مشاهده گردید. اثر افزایشی (a) برای صفات طول پدانکل، طول برگ پرچم ، ارتفاع بوته ، طول ریشک ،عرض برگ پرچم ، زمان گل دهی ، زاویه ساقه، زاویه برگ پرچم ، میانگین عملکرد دانه ومیزان کلروفیل در مزرعه معنی-دار گردید. اثر غالبیت (b) برای تمام صفات به جز زاویه برگ پرچم ، کاروتنوئید معنی دار گردید. فرضیات دای-آلل به روش هیمن فقط در نتایج به دست آمده از صفات ارتفاع بوته، عرض برگ پرچم، زاویه ساقه، میزان کلروفیل صادق بود. در صفات تعداد کل پنجه، طول پدانکل، طول ریشک، عرض برگ پرچم، تعداد روز تا گلدهی، زاویه ساقه و کلروفیل(spad) نسبت بیکر بالاتر از 0/5 است که نشان دهنده اهمیت اثر افزایشی در کنترل این صفات است. در این صفات گزینش در خلال نسل های تفرق توصیه می شود و روش های اصلاحی مانند شجره ای و یا تلاقی برگشتی می تواندمناسب باشد. در سایر صفات اثر غیرافزایشی دارای سهم بیشتری است و از این رو گزینش قبل از رسیدن به خلوص پیشرفت مناسبی نخواهد داشت. از این رو، در این صفات روش های اصلاحی نظیر بالک و دابل هاپلوئید پیشنهاد می گردد.